idiomaĵoj
Pri kio temas?
Temas ĉi tie pri kolekto de nombraj idiomaĵoj (t.e. idiomaĵoj kiuj enhavas nombrojn, vidu la sekvantajn eksplikojn) en Esperanto kaj aliaj lingvoj.
Kio estas idiomaĵo?
Jen difino:
idiomaĵo Sintagmo propra al iu idiomo, sen sintaksaj similaĵoj en aliaj idiomoj.
Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto 2020 (PIV 2020)
https://vortaro.net/#idiotismo_k
Ĉi tiu difino troviĝas sub la kapvorto idiotismo en PIV 2020, kaj idiomaĵo nur estas donita kiel sinonimo. Malgraŭ esti aŭtoritata de Zamenhof (vidu la citaĵon malsupre), laŭ mia humila opinio idiotismo estas iom problema esprimo, ĉar reflekse asociata al idiotaĵo. Sed idiotismo ja ne estas idiotaĵo. Eviteblas tiu problemeto se oni uzas la vorton idiomaĵo.
Pri idiomaĵoj (nomante ilin idiotismoj) la Majstro opiniis:
lingvo absolute logika kaj tute sen idiotismoj
L. L. Zamenhof
estus lingvo senviva kaj tro peza
laŭ PIV 2020, https://vortaro.net/#idiotismo_k
La laŭvorta traduko de idiomaĵo alilingven plejofte estas sensenca. Ĉu vi komprenus ĉi tion:
- “mi estas ĉe sesoj kaj sepoj”? (Se jes, vi verŝajne ankaŭ parolas la anglan.)
- “ŝi estis sur sia tridekunu”? (Se jes, vi verŝajne ankaŭ parolas la francan.)
- “ni volas lasi kvin esti para”? (Se jes, vi verŝajne ankaŭ parolas la germanan.)
- “ŝi tion faris post multaj kvinoj kaj sesoj”? (Se jes, vi verŝajne ankaŭ parolas la nederlandan.)
- “ili aŭskultis kvin tra dek”? (Se jes, vi verŝajne ankaŭ parolas la polan.)
Kio do estas nombra idiomaĵo?
Idiomaĵo, kiu enhavas nombron aŭ nombrojn. Abundas ili en etnolingvoj. Kelkaj ekzemploj:
- en la angla: “to be at sixes and sevens”
- en la franca: “être sur son trente-et-un”
- en la germana: “fünfe gerade sein lassen”
- en la hispana: “de tres al cuarto”
- en la itala: “fare due passi”
- en la nederlanda: “na veel vijven en sessen”
- en la pola: “piąty przez dziesiąty”
Kie troviĝas la kolekto?
La kolekto konsulteblos duforme:
- unulingvaj listoj (kun esperantlingvaj tradukoj kaj eksplikoj):
konsulteblaj listoj ĉi tie - baldaŭ: la tuta kolekto (multlingva) en formato PDF, elŝuteblos ĉi tie
Mi petas vin kunlabori!
Kelkajn lingvojn en la kolekto mi ne bone regas, do mi verŝajne eraris en laŭvortaj tradukoj kaj en priskriboj de la signifo. Tial mi petas vin kontribui al plibonigo: sendu al mi viajn korektojn, komentojn, proponojn ktp.
Krome mi pensas pri plivastigo de la kolekto per pliaj lingvoj, kiujn mi plejparte ne regas. Tiukaze mi devus trovi almenaŭ du esperantistojn denaske (aŭ egale altnivele) parolantajn la aldonotan lingvon. Se tio vin interesas, bonvolu kontakti min.
Alklaku la butonon “Kontaktu min …” en la supra menuo aŭ ĉi tiun ligilon.
